Araştırma Bilgi Yönetim Sistemi (RIMS - Research Information Management System) olarak da bilinen CRIS (Current Research Information System) sistemleri, araştırma faaliyetlerini yönetmek, izlemek ve raporlamak için kullanılan bir platformdur. Bir CRIS sistemi, araştırmacıların yayınlarını, proje bilgilerini, işbirliklerini ve diğer ilgili verileri kaydetmelerine olanak tanıdığı için üniversitelerde sıklıkla kullanılan bir sistemdir. Ayrıca; araştırmaların ilerlemesini takip etmek, bütçeleri yönetmek, raporlar oluşturmak ve performansı değerlendirmek için kullanılan analitik ve raporlama araçlarını da içerdiği için birçok kolaylık sağlar. Bazı CRIS sistemleri, CRIS özelliklerinin yanında aynı zamanda birer kurumsal akademik arşiv olarak da kullanılmaktadır.
Avantajları Nelerdir?
CRIS sistemlerinin birçok avantajı bulunmaktadır:
Merkezi Veri yönetimi: Yayınlar, proje bilgileri, işbirlikleri ve daha fazla araştırma verisinin sistemli bir şekilde saklanmasını sağlayarak araştırma ile ilgili bilgileri yönetmek ve düzenlemek için bir platform sağlar.
Düzenlenmiş İş Akışları: Çeşitli araştırma yönetimi süreçlerini otomatikleştirir.
Artırılmış Araştırma Görünürlüğü: Kapsamlı araştırma profilleri sayesinde araştırma faaliyetlerinin ve sonuçlarının daha görünür olmasını sağlar.
İşbirliği ve Ağ Oluşturma: Kurumların ve araştırmacıların görünürlüğünü arttırdığı için kurumlar ve araştırmacılar arasındaki işbirliğini kolaylaştırır.
Raporlama ve Analitik: Araştırma çıktıları, fon kaynakları, işbirlikleri ve diğer önemli ölçütler hakkında kapsamlı raporlar sunar.
Harici Sistemlerle Entegrasyon: İnsan kaynakları ve yayın veri tabanları gibi diğer kurumsal sistemlerle entegre olabildiği gibi bu platformlar arasında sorunsuz veri alışverişini sağlar ve veri doğruluğunu artırır.
Bazı CRIS Sistemleri
Araştırma bilgilerini yönetmek ve izlemek için birçok CRIS sistemi ve platformu vardır. Bunlardan bazı popüler olanları;
Pure: Araştırma yönetimi için kullanılan bir CRIS sistemidir. Araştırma faaliyetlerini yönetmek, yayınları takip etmek ve proje bilgilerini kaydetmek ve araştırma sonuçlarını paylaşmak için kullanılır.
VIVO: Bu CRIS sistemi araştırmaların, projelerin, yayınların ve işbirliklerinin izlenmesi ve yönetilmesi için kullanılır. Aynı zamanda araştırmacıların profillerini oluşturmak, araştırma ağlarını teşvik etmek ve araştırma sonuçlarını paylaşmak için kullanılır.
DSpace CRIS: Araştırma verilerini, yayınları, tezleri, sunumları ve diğer dijital içerikleri etkili bir şekilde organize etmek ve erişilebilir kılmak için kullanılan bir CRIS sistemidir. Araştırmacılar, kurumlarının DSpace sistemi üzerinde arşivlenen içeriğe erişebilir, arama yapabilir ve kendi araştırma çıktılarını depolayabilirler.
Dimensions: Çok disiplinli araştırmaları destekleyen kapsamlı bir veri tabanı, analitik araçlar ve keşif özellikleri sunan bir CRIS sistemidir. Dimensions, araştırma çıktıları, yayınlar, proje bilgileri, atıflar, finansman verileri gibi bilgileri bir araya getirir.
GCRIS: Üniversitenin araştırma ekosistemi içindeki tüm araştırma çıktılarını aramaya ve keşfetmeye olanak sağlayan, bu çıktıları araştırmacılarla ilişkilendirerek farklı metriklerle ileri düzey raporlama sunabilen ve kurumsal stratejik kararlara destek veren bir araştırma ve performans değerlendirme bilgi sistemidir. Ayrıca, Türkiye’de üretilen uluslararası standartlarda olan dünyadaki benzer sistemlerle de entegre çalışabilen TEK araştırma bilgi sistemi ve açık kurumsal akademik arşiv çözümüdür ve Türkiye’den EuroCris’e kayıtlı ilk sistemdir.
CRIS ve Akademik Arşivler Arasındaki Farklar
CRIS sistemi ve akademik arşivler (IR - Institutional Repositories) farklı işlevlere sahip sistemlerdir. Bu farklardan bazıları:
Geniş araştırma faaliyetleri ve araştırma çıktıları: Bir CRIS sistemi, araştırma etrafındaki tüm kurumsal faaliyetlere odaklanırken bir IR araştırma çıktılarına odaklanır.
Raporlama ve yayma: Bir CRIS sistemi araştırma faaliyetleri hakkında kapsamlı bilgiler toplayıp bunu araştırmayı açıklamak veya araştırma hakkında rapor oluşturmayı amaçlarken, Açık Erişim hareketini desteklemek için geliştirilen bir IR, sadece araştırma yayınlarına ve diğer çıktılara erişim sağlamayı amaçlar.
CRIS Sistemlerinin Geleceği
CRIS sistemleri sürekli gelişmekte olan sistemlerdir. Gün geçtikçe kullanan kişi sayısı ve kullanım alanları artmaktadır. Gelecekte de bu sistemlerin birçok alanda gelişerek daha da etkin hale gelmesi beklenmektedir. Özellikle yapay zeka entegrasyonu ile makine öğrenimi ve derin öğrenme algoritmaları gibi yapay zeka teknolojileri, CRIS sistemlerinde daha belirgin bir rol oynayabilir. Bunun sonucunda; rutin görevleri otomatikleştirme, görüntü analizini optimize etme, anormallikleri tespit etme ve karar verme süreçlerini destekleme özellikleri sayesinde daha yüksek doğruluk, daha hızlı teşhis ve daha verimli iş akışlarına yol açabilir.
