Review Commons: Hakemlik Sürecinde Yenilik

Bilimsel araştırmaların yayın süreci, genellikle uzun ve karmaşıktır. Makaleler bir dergiye gönderilir, hakemler tarafından değerlendirilir ve yazarlar bu raporlara yanıt vererek revizyonlar yapmaktadır. Bu süreç, çoğu zaman tekrarlı değerlendirmeler ve gecikmelerle dolu olmaktadır. Review Commons, bu süreci daha hızlı, şeffaf ve verimli hâle getirmeyi amaçlayan yenilikçi bir platformdur.

Review Commons nedir?

Review Commons, biyolojik bilimler alanındaki araştırma makalelerinin, herhangi bir dergiye gönderilmeden önce bağımsız hakemler tarafından bilimsel kriterler çerçevesinde değerlendirilmesini sağlayan bir platformdur. Platformun temel amacı, hakem süreçlerini dergiden bağımsız olarak yürütmek, gereksiz tekrarlardan kaçınmak ve bilimsel yayın sürecini hızlandırmaktır.

Bu değerlendirme süreci sonucunda ortaya çıkan belgeye Refereed Preprint (Hakemli Ön Baskı) denir. Refereed Preprint, üç temel bileşeni bir araya getirmektedir:

1. Makale metni

2. Hakemlerin değerlendirme raporları

3. Yazarların bu raporlara verdiği yanıtlar

   
   

Bu yapı, makalenin bilimsel değerini artırırken, sürecin şeffaflığını ve güvenilirliğini de sağlamaktadır.

Refereed Preprints (Hakemli Ön Baskılar)

Refereed Preprints, Review Commons’un en önemli katkılarından biridir. Geleneksel ön baskı (preprint) uygulamalarından farklı olarak, Refereed Preprints hakem değerlendirmeleri ve yazar yanıtlarını da içermektedir. Bu sayede araştırmalar sadece kamuya açık olmakla kalmaz, aynı zamanda kalite açısından da güven oluşturmaktadır.

Refereed Preprints’in başlıca avantajları şunlardır:

• Şeffaflık: Hakem raporları ve yazar yanıtları herkesin erişimine açıktır.

  
  

• Zaman kazancı: Bir makale için yapılan değerlendirme, birden fazla dergide kullanılabilir; tekrar eden hakem süreçleri önlenmektedir.

  
  

• Bilimsel odak: Değerlendirme, makalenin dergiye uygunluğundan bağımsız olarak, doğrudan bilimsel kaliteye odaklanmaktadır.

  
  

• Hızlı yayın: Hakem değerlendirmeleri hazır olduğundan, araştırmalar daha hızlı yayımlanabilmektedir.

Review Commons, Refereed Preprints’i bioRxiv gibi açık erişimli platformlara aktararak, araştırmaların daha geniş bir bilimsel topluluğa ulaşmasını sağlamaktadır.

Review Commons’un işleyişi

Review Commons platformunun işleyişi aşağıdaki adımlarla özetlenebilir:

• Makale gönderimi: Yazarlar makalelerini platforma yükler.

  
  

• Hakem değerlendirmesi: Makale, bağımsız hakemlere gönderilir ve bilimsel kriterler çerçevesinde incelenir.

  
  

• Yazar yanıtı: Yazarlar, hakem raporlarına yanıt verir ve gerekli revizyonları yapar.

  
  

• Refereed Preprint oluşumu: Makale, hakem raporları ve yazar yanıtları bir araya gelerek Refereed Preprint oluşturulur.

  
  

• Dergiye yönlendirme: Yazarlar, Refereed Preprint’i tercih ettikleri dergilere iletebilir. Dergiler, hakem raporlarını yeniden kullanarak değerlendirme sürecini hızlandırır.

Bu süreç, araştırmaların hem daha hızlı hem de daha güvenilir bir şekilde yayımlanmasını sağlamaktadır.

Kimler katılabilir?

Review Commons, biyolojik bilimler alanında çalışan tüm araştırmacılara açıktır. Platform, makalesini bu süreçten geçirmek isteyen ve hakem değerlendirmelerini daha şeffaf bir şekilde paylaşmak isteyen araştırmacılar için uygundur.

Ayrıca, platform EMBO Press, eLife, PLOS gibi prestijli yayıncılarla işbirliği yapmaktadır. Bu sayede, hakemli değerlendirmeler birçok saygın dergi tarafından kabul edilebilir ve yeniden kullanılabilmektedirler.

---

Sonuç: Bilimsel yayıncılığa katkısı

Review Commons, bilimsel yayın sürecine şeffaflık, hız ve verimlilik kazandırır. Refereed Preprints sayesinde, araştırmaların kalitesi artırılmakta ve bilimsel toplulukla daha etkili bir iletişim kurulabilmektedir.

Bu platform, sadece yazarlar ve dergiler için değil, aynı zamanda bilimsel bilgiye ulaşmak isteyen okuyucular için de büyük bir değer taşımaktadır. Hakem raporlarının ve yanıtların görünür olması, bilimsel tartışmaları zenginleştirmekte ve araştırmaların güvenilirliğini güçlendirmektedir.