eLife: Bilimsel Yayıncılıkta Yeni Bir Dönem

eLife nedir?

eLife, hayat bilimleri ve tıp alanlarında çalışan bilim insanlarının araştırmalarını daha açık, güvenilir ve erişilebilir biçimde paylaşmalarını amaçlayan bir kar amacı gütmeyen yayın platformudur. eLife, araştırmacılar tarafından yürütülen yayıncılığı desteklemek, bilimsel iletişimi hızlandırmak ve sorumlu araştırma uygulamalarını ödüllendirmek üzere kurulmuştur.

eLife, geleneksel dergilerden farklı olarak, ön değerlendirme sonrası reddetme gibi klasik süreçlerden ayrılarak yeni bir model benimsemektedir. Bununla birlikte eLife, sadece belirli araştırmaların değil, bilim kültürünü destekleyecek topluluk yapıları, eğitim materyalleri ve şeffaflık ilkeleriyle de dikkat çekmektedir.

eLife’ın topluluk ve misyon yaklaşımı

eLife yalnızca bir yayın platformu değil; aynı zamanda bir topluluk ağıdır. Araştırma kültürünü iyileştirmeye odaklanmış çeşitli girişimler yürütmektedir:

eLife elçileri : Erken kariyer araştırmacılara araştırma kültürünü dönüştürme konusunda destek vermektedir.

Erken kariyer danışma grubu: Genç araştırmacıların sesini duyurur, eLife’ın misyonuna katkıda bulunmaktadır.

Global south komitesi: Bilimsel yayıncılıkta fırsat eşitliği sağlamak amacıyla Güney yarıküredeki araştırmacıları desteklemektedir.

Ayrıca eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık ilkeleri eLife’ın topluluk politikasının temelini oluşturmaktadır.

eLife yayın süreci: Reviewed preprints modelleri

eLife, geleneksel “gönder → hakem incelemesi → kabul / red” döngüsünden farklı, daha şeffaf ve bütünleşik bir süreç sağlamaktadır.

Temel özellikler

Preprint + Hakem incelemesi birleştirilir

eLife yalnızca preprint olarak paylaşılan çalışmaları hakem incelemesine alır. İnceleme sürecinde, çalışma daha görünürdür ve bilim topluluğu öncesinde erişime açıktır. 

Red / Kabul yok, değerlendirme vurgulu

İnceleme sonucunda "kabul / red" kararından ziyade bir değerlendirme hazırlanır. Bu değerlendirme ile ön baskı, kamuya açık hakem raporlarıyla birlikte yayınlanmaktadır.

Halka açık raporlar ve yazar cevabı

Hakemler tarafından hazırlanan “Public Reviews” (halka açık değerlendirmeler) ve editör değerlendirmesi birlikte yayınlanır. Yazarlar isteğe bağlı olarak bu raporlara yanıt verebilmektedir. 

Revizyon ve versiyonlar

Yazarlar revizyon yapabilir ve yeni bir versiyon oluşturabilmektedirler. eLife, bu yeni versiyonun yeniden değerlendirilip değerlendirilmeyeceğini belirler ve güncellenmiş “Reviewed Preprint” yayınlanır.

Version of Record (VOR) talebi

Yazarlar, son versiyonun resmi versiyon (VOR) olarak tanımlanmasını isteyebilir. Bu, geleneksel yayıncılıktaki “yayınlanmış makale” statüsüyle eşdeğer kabul edilmektedir.

Ücret politikası

1 Temmuz 2025 itibarıyla, eLife, değerlendirme sürecine kabul edildiğinde 3.000 ABD doları tutarında bir yayın ücreti talep etmektedir.

Ücret politikası

1 Temmuz 2025 itibarıyla, eLife, değerlendirme sürecine kabul edildiğinde 3.000 ABD doları tutarında bir yayın ücreti talep etmektedir.

eLife’dan kimler nasıl yararlanabilir?

• Araştırmacılar, çalışmalarını geniş kitlelere açık şekilde paylaşabilir ve hakem değerlendirmesi ile beraber görünürlük kazanabilmektedirler.

  
  

• Disiplinlerarası araştırmacılar, farklı alanlardaki yayınlardan ilham alabilmektedirler.

  
  

• Bilim meraklıları ve genel okuyucular, bilimsel içeriklere ulaşabilir; Magazin sayfası bu açıdan köprü görevini görmektedir.

  
  

eLife, bilimsel yayıncılığa yenilikçi bir yaklaşım getirerek şeffaflığı ve erişilebilirliği artırmaktadır. Preprint’leri hakem değerlendirmesiyle birlikte paylaşıp hem hızlı erişim sağlar hem de araştırmaların daha görünür olmasına katkıda bulunmaktadır. Geleneksel “kabul/red” sistemini terk ederek değerlendirme odaklı bir süreç benimsemektedir. Farklı disiplinlerden geniş bir yelpazeyi kapsayan yayınları desteklerken, topluluk çalışmaları, çeşitlilik ve kapsayıcılık ilkeleriyle bilim kültürünü geliştirmeyi hedeflemektedir.