ORCID (Açık Araştırmacı ve Katkıda Bulunan Kimliği - Open Researcher and Contributor ID), araştırmacıları ve akademisyenleri, benzersiz bir şekilde tanımlamak ve araştırma yazılarını(ayrıntılı bilgi için tıklayınız) takip etmek için kullanılan bir kimlik sistemidir. ORCID numarası; araştırmacıların, çalışmalarını daha güvenilir ve tanınır hale getirmelerini sağlar.
ORCID numarası, 16 basamaklı bir alfanümerik koddur. Bu kod; araştırmacının adının, soyadının, doğum tarihinin, e-posta adresinin ve diğer iletişim bilgilerinin yanı sıra, araştırmacı tarafından yayınlanan makaleler, kitaplar, patentler ve diğer araştırma çıktılarının bir listesini içerir.
ORCID kimliği; sayısal bir dizeden oluşur ve her bir araştırmacı için benzersizdir. Bu kimlikler; farklı kurumlar, yayınlar ve araştırma veri tabanları arasında tutarlı bir şekilde kullanılabilir. Bu sayede araştırmacıların kendi çalışmalarını yönetmelerine, izlemelerine, bağlantılı hale getirmelerine ve paylaşmalarına imkân sağlar.
ORCID, araştırmacılar için oldukça önemli bir araç ve kimlik sistemidir. ORCID kimliklerinin faydalarından bazıları şunlardır:
Bilimsel kimlik tanımlama: ORCID, her bir araştırmacının benzersiz bir dijital kimlikle tanımlanmasını sağlar. Bu özellik sayesinde araştırmacıların, çalışmalarının takip edilmesi kolaylaşır.
Araştırma izlenebilirliği: ORCID kimlikleri; araştırmacıların çalışmalarını, yayınlarını, projelerini ve diğer akademik katkılarını izlemelerine yardımcı olur. Bu özellik, akademik ilerlemeyi ve katkıları daha iyi değerlendirmeyi sağlar.
Profesyonel kimlik yönetimi: ORCID; araştırmacıların profesyonel kimliklerini yönetmelerine yardımcı olur. Araştırmacıların; özgeçmişlerini, başvurularını, teşviklerini ve burslarını daha etkili bir şekilde oluşturup yönetmelerini sağlar.
Başvurular ve yayınlar: Birçok bilimsel dergi ve araştırma finansmanı kuruluşu, başvuruların ve yayınların ORCID kimlikleriyle ilişkilendirilmesini talep eder. Bu sayede, başvuru süreçleri kolaylaşır ve çalışmaların güvenilirliği artar.
Kolay iş birliği: ORCID, araştırmacıların işbirlikleri kurmasını ve çalışmalarını diğer araştırmacılarla bağlantılı hale getirmesini kolaylaştırır. Ayrıca ORCID, araştırmacıların akademik kariyerlerinde ilerlemelerine de yardımcı olabilir. Çünkü birçok üniversite ve araştırma kurumu; burs başvuruları, öğretim pozisyonları ve diğer akademik fırsatlar için ORCID numarasını bir gereklilik olarak kabul etmektedir.
Araştırma verimliliği: ORCID; araştırmacıların aynı çalışmaları, farklı platformlar üzerinde yayınlansa bile, izleme imkânı sağlar. Bu sayede, çalışmaların tekrarlanabilirliği ve görünürlüğü artar.
Küresel uygulanabilirlik: ORCID; dünya genelinde araştırmacılar, kurumlar ve yayıncılar tarafından kabul edilen bir standarttır. Bu sayede, uluslararası düzeyde araştırma iş birlikleri kolaylaşır.
Gizlilik ve kontrol: ORCID; kullanıcılara kişisel bilgilerini ve çalışmalarını nasıl paylaşacakları konusunda denetim sağlar. Araştırmacılar, hangi bilgilerin kamuya açık olduğunu ve hangilerinin gizli olduğunu belirleyebilir.
Görünürlük: ORCID; araştırmacıların, çalışmalarının doğru bir şekilde atıf almasını sağlar. Araştırmacıların, benzer adlara sahip diğer araştırmacılardan ayırt edilmesini kolaylaştırır. Bu sayede, araştırmacıların çalışmalarının doğru bir şekilde atıf almasını ve araştırma çıktılarının daha etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar.
ORCID, araştırmacılar için ücretsiz ve kullanımı kolay bir araçtır. Araştırmacıların; çalışmalarının görünürlüğünü ve etkisini artırmaları için ORCID kimliğini doğru kullanmaları önemlidir. ORCID kimliğinin doğru kullanımı için önemli noktalardan bazıları şunlardır:
Profil tamamlama: Araştırmacının ORCID profili; adı, soyadı, bağlı olduğu kurumlar, eğitim geçmişi, araştırma ilgi alanları gibi temel bilgileri eksiksiz içermesi önemlidir.
Bağlantılar ekleme: ORCID profiline araştırma ürünleri eklenmeli ve ORCID kimliğiyle ilişkilendirilmelidir. Çünkü birçok akademik yayın platformu ve dergi, ORCID kimliği ile ilişkilendirilmiş çalışmaları kabul eder. Bu sayede çalışmaların izlenebilirliği artabilir.
Araştırma ağı oluşturma: ORCID kimliği diğer araştırmacılarla bağlantı kurmak için kullanılmalıdır. Bir araştırmacının ORCID profilindeki "Bağlantılar" bölümü kullanılarak iş birliği yapılan veya aynı ilgi alanlarına sahip diğer araştırmacıları bulmak kolaylaşır.
ORCID numarasını yayınlarda ve başvurularda kullanma: ORCID kimliği; bir araştırmacının araştırma makalelerinde, kitaplarında, konferans sunumlarında ve diğer akademik çalışmalarında belirtilmelidir. Ayrıca, akademik başvurularda ORCID kimliğinin eklemesi gerektiği unutulmamalıdır.
Yönetim aracı olarak kullanma: ORCID kimliği; bir araştırmacının, araştırmalarını daha iyi yönetmesine yardımcı olabilir. Araştırma aktivitelerini ve katkıları izlemek, özgeçmişleri oluşturmak ve araştırma başvurularını hazırlamak için ORCID kimliği bir yönetim aracı olarak kullanılabilir.
ORCID, araştırmacıların çalışmalarının görünürlüğünü ve etkisini artırmaya yardımcı olmak için önemli bir araçtır ve her geçen gün önemi artmaktadır. Öneminin arttığının en büyük kanıtlarından biri de, ORCID ile ilgili bazı sayısal verilerdir. Bu sayısal veriler şunlardır:
Kayıt sayısı: 20 milyondan fazla
Araştırmacı sayısı: 10 milyondan fazla
Çalışma sayısı: 100 milyondan fazla
Ülke sayısı: 140'tan fazla
ORCID ile ilgili sayısal veriler, sistemin hızla büyümekte olduğunu ve araştırmacılar için giderek daha önemli hale geldiğini göstermektedir.
ORCID benzeri bazı platformlar, araştırmacıların kimliklerini ve akademik katkılarını dijital olarak tanımlamalarına ve izlemelerine yardımcı olmayı amaçlayan çeşitli diğer sistemler ve hizmetler bulunmaktadır. Bu platformlardan bazıları şunlardır:
ResearcherID: Clarivate Analytics tarafından sunulan ResearcherID, araştırmacıların dijital kimliklerini oluşturmasına ve çalışmalarını izlemesine imkân sağlar. ResearcherID; Web of Science (ayrıntılı bilgi için tıklayınız) ile entegre edilmiştir ve bilimsel alandaki çalışmaların izlenebilirliğini artırmayı amaçlamıştır.
Scopus Author ID: Scopus (ayrıntılı bilgi için tıklayınız) bilimsel literatürü tarayan ve endeksleyen bir veritabanıdır. Scopus Author ID; araştırmacıların, çalışmalarını scopus veritabanı içinde daha iyi izlemelerine yardımcı olur.
Google Scholar Profil: Google Scholar (ayrıntılı bilgi için tıklayınız), araştırmacıların bilimsel çalışmalarını tanımlamaları ve izlemeleri için kullanabilecekleri bir profil hizmeti sunar. Google Scholar Profil; bilimsel makalelerin, alıntıların ve etki faktörlerinin izlenmesini kolaylaştırır.
Publons: Özellikle bilimsel hakemlik faaliyetlerini izlemek için kullanılan bir platformdur. Araştırmacılar, makalelerin hakemliklerini ve katkılarını Publons üzerinde kaydedebilir.
Mendeley: Araştırmacıların makalelerini ve araştırma verilerini düzenlemelerine, paylaşmalarına ve takip etmelerine yardımcı olan bir referans yönetim aracıdır.
Sonuç olarak bu platformlar, araştırmacı kimliğinin profesyonel tanımlanması ve akademik katkıların izlenmesi gibi önemli amaçları paylaşır ve bir araştırmacının kimliğin tanımlanmasını ve izlenmesini kolaylaştırır. Rita Levi-Montalcini’nin de dediği gibi:
"Bilim insanları, çalışmalarını bir kimlik olarak kabul etmeli ve bu kimliği daha geniş bir toplumla paylaşmalıdır. Bu, bilimin ilerlemesine katkı sağlar."
"Scientists should consider their work as an identity and share it with a wider community. This will contribute to the advancement of science."
Comments