arXiv (archiveXiv); fizik, matematik, bilgisayar bilimi, nicel biyoloji, nicel finans, istatistik, elektrik mühendisliği ve sistem bilimi, ekonomi gibi alanlarda 2 miyon 277 bine yakın bilimsel makale içeren bir açık erişimli araştırma deposudur. arXiv, 1991 yılında Paul Ginsparg tarafından kurulmuştur ve şu anda Cornell üniversitesi tarafından sürdürülmektedir. Bu sistemin asıl amacı; bilim adamlarına, matematikçilere, fizikçilere, bilgisayar bilimcilerine ve diğer birçok alanda araştırmacılara daha önce yayınlanmış makaleleri ve çalışmaları okuma ve paylaşma imkanı sunmaktır.
arXiv, pek çok alanda makaleyi barındırdığı için, birçok araştırmacı tarafından sık kullanılan bir platformdur. Genellikle henüz yayınlanmamış çalışmaları, preprint olarak adlandırılan makaleleri barındırır. Bu sayede araştırmacılar, çalışmalarını hızlı bir şekilde diğer meslektaşlarıyla paylaşabilir ve geri bildirim alabilir. Böylece bilimsel iş birliğini teşvik eder ve araştırmaların daha hızlı bir şekilde yayılmasını sağlar.
arXiv platformuna gönderilen çalışmalar, herhangi bir hakem değerlendirmesinden geçmez ve araştırmaların doğruluğunu veya kalitesini garanti etmez. Ancak, arXiv platformuna gönderilen çalışmaların çoğu sonraki aşamalarda bir dergide yayınlanmak üzere gözden geçirilmekte ve düzenlenmektedir. Bu yüzden arXiv, bilimsel araştırmaların yayılmasını hızlandırmak ve bilimsel iletişimi geliştirmek için önemli bir kaynak olarak kabul edilir.
Arxiv platformunun birçok avantajları vardır:
Hızlı paylaşım süresi: arXiv, çalışmaların hızlı bir şekilde paylaşılmasını sağlar. Araştırmacılar, çalışmalarını arXiv platformuna yükleyerek sonuçları anında diğer bilim insanlarıyla paylaşabilir. Bu özellik, araştırmaların hızla yayılmasını sağlar ve bilimsel iletişimi hızlandırır.
Açık erişimli bir arşiv olması: arXiv, açık erişimli bir platformdur. Bu sayede, bilimsel bilginin demokratik bir şekilde yayılmasını sağlar ve bilim topluluğu dışındaki kişilerin de araştırmalara erişimini kolaylaştırır.
Geri bildirim alma ve iş birliği olanakları: arXiv platformuna yüklenen makaleler, diğer araştırmacıların geri bildirimlerine açıktır. Böylece, çalışmanın eksikliklerini veya hatalarını tespit etmek, yeni bakış açıları sunmak ve iş birliği fırsatları yaratmak kolaylaşır.
Ön yayın avantajı: arXiv platformunda yayınlanan çalışmalar, henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiştir. Bu yüzden, araştırmacıların çalışmalarını daha hızlı bir şekilde paylaşmaları kolaylaşır. Ayrıca araştırmacılar, makalelerini arXiv platformuna yükleyerek, sonuçları hızlı bir şekilde kamuoyuna açıklayabilir ve daha sonra dergi başvurularını tamamlayabilirler.
Daha geniş okuyucu kitlesi: arXiv platformundaki makaleler, dergi aboneliği olmayan veya ücretli erişime sahip olmayan araştırmacılar tarafından bile erişilebilir. Bu, çalışmalarınızın daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlar ve etkileşim potansiyelini artırır. Bunun yanında arXiv platformu dünya genelinde popüler olan bir platformdur. Bu sayede araştırmacıların makalelerinin dünya geneli bir kitleye ulaşmasını sağlar.
Bu avantajlar, arXiv platformunu bilim dünyasında popüler bir platform haline getirmiştir. Bu yüzden arXiv platformu; araştırmaların hızlı paylaşılması, bilimsel topluluğun iş birliğini teşvik etmesi ve bilimsel bilginin daha geniş bir kitleye erişilebilir hale gelmesi açısından önemli bir rol oynamaktadır.
ArXiv platformu 5 temel aÅŸamadan oluÅŸur:
Makale gönderimi: Bir araştırmacı, çalışmasını arXiv platformuna göndermek için bir hesap oluşturur ve makalesini hazırlar. Makale, genellikle PDF formatında yüklenir. arXiv, birçok disiplinde kabul edilen belirli biçimlendirme kurallarına sahiptir ve bunları uygun şekilde takip etmek önemlidir.
Kontrol süreci: Gönderilen makaleler, arXiv personeli tarafından kontrol edilir. Makale, arXiv platformunun politikalarına ve kalite standartlarına uygun olmalıdır. İçeriğin yanı sıra formatlama ve uygun kategorilere yerleştirme gibi konular da gözden geçirilir. Bu aşamada, makalenin spam veya uygunsuz içerikler bulundurmadığından emin olunur.
Yayımlanma: Makale, arXiv platformunda yayımlanır ve herkese açık hale gelir. Makalenin arXiv numarası ve kalıcı bir bağlantısı (URL) verilir ve bu numara, iş başvurularında ve atıflarda kullanılabilir.
Geri bildirim ve iş birliği: Yayınlanan makalelere diğer araştırmacılar tarafından geri bildirimler yapılabilir. Bu özellik; makalenin hatalarını veya eksikliklerini tespit etmek, yeni perspektifler sunmak veya tartışmaları başlatmak için kullanılabilir. Geri bildirimler, makaleyi geliştirmek ve ilgili araştırmacılar arasında iş birliği olanaklarını artırmak için değerli olabilir.
Hakem değerlendirmesi ve yayın süreci: arXiv platformuna gönderilen makaleler, hakem değerlendirmesinden geçmez. Ancak, bir makale arXiv platformunda yayınlandıktan sonra, araştırmacılar genellikle makalelerini dergilere veya konferanslara gönderirler ve bu aşamada geleneksel yayın süreci başlar. Hakem değerlendirmesi, makalenin bilimsel kalitesini ve doğruluğunu kontrol eder ve daha geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmasını sağlar.
arXiv, bu işleyişle araştırmacılara hızlı bir yayın imkanı sunar ve bilimsel bilginin daha geniş bir kitleyle paylaşılmasını kolaylaştırır. Böylece, arXiv sayesinde bilimsel makalelere ve araştırmacılara ulaşmak kolaylaşır.