Açık Bilim Merkezi (Center for Open Science - COS, https://www.cos.io/); “bilimsel araştırmaların açıklığını, bütünlüğünü ve tekrarlanabilirliğini artırma” amacıyla A.B.D. Virginia, Charlottesville'de bulunan, kar amacı gütmeyen bir teknoloji kuruluşudur. Hedefi, bilimsel araştırmaların daha şeffaf, erişilebilir ve güvenilir hale gelmesini teşvik etmektir. COS, açık bilim ilkelerini yaygınlaştırmak ve bilimsel çalışmaların kalitesini artırmak için çeşitli faaliyetler yürütmektedir. Bunlar arasında; açık erişim yayıncılığın teşvik edilmesi, araştırma verilerinin ve metodolojilerinin paylaşımının teşvik edilmesi, ön kayıt sisteminin kullanılması, çalışmaların tekrarlanabilirliğinin sağlanması ve negatif sonuçların yayınlanarak geri bildirimi arttırması gibi uygulamalar bulunmaktadır.
COS platformu, araştırmacıların açık ve tekrarlanabilir araştırmalar yürütmesine yardımcı olmak için çeşitli araçlar ve kaynaklar sağlar. Bu kaynaklardan bazıları şunlardır:
Açık Bilim Çerçevesi (Open Science Foundation - OSF): (Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.) Araştırmacıların araştırma verilerini, kodlarını ve protokollerini paylaşmalarına izin veren web tabanlı bir platformdur. OSF'nin kullanımı ücretsizdir ve herkese açıktır. Araştırmalarını, daha etkili ve ulaşılabilir hale getirmek isteyen araştırmacılar için önemli bir platformdur.
Şeffaflık ve Açıklığı Teşvik Yönergeleri (The Transparency and Openness Promotion - TOP): Araştırmacıların daha şeffaf, tekrarlanabilir ve güvenilir araştırmalar yapmasını teşvik etmek için geliştirilen yönergelerdir. Bu yönergeler, araştırmaların şeffaf bir şekilde tasarlanmasını, yürütülmesini, raporlanmasını ve yayınlanmasını sağlamayı amaçlar.
Uzman değerlendirmesi: Bilimsel araştırmaların yayınlanmadan önce diğer uzmanlar tarafından gözden geçirilmesi sürecidir. Bu süreçte; bir araştırmacının çalışması, bağımsız ve nitelikli meslektaşlar tarafından değerlendirilir, eleştirilir ve onaylanır veya düzeltilmesi için geri bildirimler verilir.
Açık bilim uygulamaları üzerine eğitim ve atölye çalışmaları: Araştırmacılara açık bilim ilkeleri, yöntemleri ve araçları hakkında bilgi ve beceri kazandırmayı amaçlayan etkinliklerdir.
COS, sistemini kullanmak için birçok neden sayılabilir:
Araştırma işbirliği: COS, farklı disiplinlerden araştırmacıları bir araya getirerek işbirliğini destekler. Bu birlik, farklı perspektiflerin birleşmesini sağlar ve disiplinler arası çalışmaların ortaya çıkmasına olanak tanır.
Bilgi paylaşımı: COS, araştırmacıların bilimsel bilgi paylaşımını destekler. Araştırmaların sunulduğu seminerler, konferanslar, çalıştaylar ve atölye çalışmaları gibi etkinlikler aracılığıyla bilimsel bilgi aktarımı ve tartışmalar gerçekleştirilir.
Teknolojik ilerleme: COS, yeni teknolojilerin araştırmacılara sunulmasını ve kullanımını destekler. Bilimsel cihazlar, laboratuvarlar ve analiz yöntemleri gibi teknolojik imkanlar; araştırmacıların daha ileri düzeyde çalışmalar yapmalarına ve sonuçlarını geliştirmelerine yardımcı olur.
Toplumsal etki: COS, araştırmaların topluma etkisini artırmayı hedefler. Araştırmaların toplumla paylaşılması, kamu etkinlikleri ve bilim etkinlikleri düzenlenmesi gibi faaliyetler aracılığıyla bilimsel bilginin geniş kitlelere ulaşması ve toplumun bilim ve teknolojiye olan ilgisinin artmasını amaçlar.
Politika ve strateji oluşturma: COS, bilimsel araştırmaların politika ve stratejilerle ilişkilendirilmesine katkıda bulunur. Araştırma sonuçlarının politika yapıcılarla paylaşılması, bilimsel danışmanlık sağlanması ve araştırma tabanlı politika kararlarına katkıda bulunulması gibi aktiviteler yoluyla bilimsel bilginin politika oluşturma süreçlerine dahil edilmesine destek olur.
Bu özelliklerinin yanında COS platformu, popüler ve sık kullanılan açık bilim platformdur. Yayınlanan kayıtlı rapor sayısı Mart 2023 itibariyle, 1000’in üzerindedir. Ayrıca COS platformunu kullanan kullanan kişi sayısı 1 milyondan fazladır. Bunun yanında COS platformunun aldığı finansman miktarı; Ulusal Sağlık Enstitüleri (National Institute of Health-NIH), National Science Foundation, Arnold Ventures, Templeton Religion Trust ve MacArthur Vakfı dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan 10 milyon doların üzerinde çıkmıştır.
Sonuç olarak Açık Bilim Merkezi (COS), araştırmacıların bir araya gelip bilgi paylaşımı yapabileceği, işbirliği ve yenilikçilik için bir platform sunan bir merkezdir. Bu özellikleri sayesinde, bilimsel ilerlemeyi destekleyerek, araştırmaların kalitesini ve bilimin toplum üzerindeki etkisini artırarak bilim dünyasına büyük katkı sağlar.
Comments