Makale Ä°ÅŸleme Ãœcreti (Article Processing Charge - APC); bilimsel dergilerde, açık eriÅŸim olarak yayınlanmak üzere kabul edilen makalelerin, yayına hazırlanması için gerekli olan iÅŸlem ücretidir. Bu ücretler; derginin yayıncısına, makalenin uzunluÄŸuna ve diÄŸer faktörlere baÄŸlı olarak 300 ile 5000 ABD doları arasında deÄŸiÅŸmektedir.Â
Açık erişim; bilimsel makalelerin, herkes tarafından ücretsiz olarak erişilebildiği bir yayın modelidir. Açık erişim modelinde; makalelerin yayınlanma maliyetleri yazarlar tarafından karşılanır. Yayıncılar; açık erişimi sürdürebilmek ve yayın maliyetlerini karşılayabilmek için, makaleleri yayınlamak isteyen araştırmacılardan ya da kuruluşlardan makale işleme ücreti talep edebilir.
Bu ücretlerin önemli olmasının birçok nedeni vardır. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
Yayıncılık hizmetlerini finanse etmek: Makale işleme ücreti; makalelerin hakem değerlendirmesi, düzenleme, yayınlanabilir hale getirme, indekslenme ve diğer yayıncılık hizmetlerini finanse etmek amacıyla kullanılır. Bu ücretler, bilimsel dergilerin kaliteli bir yayıncılık süreci sağlamalarına imkân sağlar.
Sürdürülebilir yayıncılık: Yayıncı şirketler, dijitalleşme ve açık erişim modellerine geçiş yapmaktadır. Bu geçiş sürecinde; gelirin bir kısmını araştırmacılardan elde etmek, dergilerin ve açık erişimin sürdürülebilirliği için önemlidir.
Daha hızlı yayın süreçleri: Makale iÅŸleme ücreti; makalelerin hızlı bir ÅŸekilde yayınlanmasını ve bilim topluluÄŸunun güncel bilgilere daha hızlı ulaÅŸmasını saÄŸlar.Â
Ancak makale işleme ücretlerinin yüksek olması; bazı araştırmacılar ve kuruluşlar için mali bir zorluk oluşturabilir. Bu yüzden makale işleme ücreti miktarı; bir derginin veya yayıncının belirlediği kurallar, hizmet kalitesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Makale işleme ücretinin belirlenmesinde etkili olan faktörlerden bazıları şunlardır:
Yayıncının kuralları: Her yayıncı, kendi kurallarını belirler. Bu kurallar, özellikle açık erişim modellerinde; yayıncının maliyetlerini karşılamak ve sürdürülebilirliği sağlamak amacı taşır.
Hizmet kalitesi: Yayıncılar; makalelerin kalitesini artırmak ve düzenleme süreçlerini iyileştirmek için yatırım yapar. Kaliteli hakem değerlendirmesi, dil düzenleme hizmetleri, indeksleme ve diğer yayıncılık hizmetleri, makale işleme ücretini etkileyebilir.
Makale sayısı ve türü: Bazı yayıncılar; makale türüne (örneğin, orijinal araştırma makalesi, derleme makalesi, kısa ileti) ve makale uzunluğuna bağlı olarak farklı makale işleme ücretleri belirleyebilir.
Dergi alanı ve ilgisi: Yayıncılar; belirli bir konuda uzmanlaÅŸmış dergilere farklı makale iÅŸleme ücretleri belirleyebilir.Â
Fonlama kaynakları: Araştırmacılar; yayın ücretlerini genellikle araştırma fonları veya kurumları tarafından sağlar. Bu fonlama kaynakları, makale işleme ücretini etkileyebilir.
Her yayıncının bu faktörleri nasıl değerlendirdiği farklılık gösterebilir ve bu nedenle makale işleme ücreti, yayıncıdan yayıncıya değişebilir. Bu yüzden araştırmacılar; yayınlanacak makaleyi göndermeden önce, yayıncının kurallarını ve ücretlerini dikkatlice incelemelidir.